سالیسیلیک اسید یک ماده شناخته شده و رایج در ترکیب محصولات درمان آکنه به شمار می‌آید که حتما درباره‌ی پتانسیل عظیم آن در درمان انواع جوش شنیده‌اید. قبل از افزودن انواع کرم‌ها، لایه‌بردارها وتونرهای حاوی اسید سالیسیلیک به محصولات مراقبتی و روتین پوستی خود بهتر است با تأثیرات، کاربردها، فواید یا عوارض آن و بهترین محصولات موجود در بازار برای درمان آکنه و جوش‌های زیرپوستی یا حتی شوره‌سر آشنا شوید.
سالیسیلیک اسید چیست؟
اسیدهای مورد استفاده در محصولات مراقبت از پوست به دو دسته «بتا هیدروکسی اسیدها» معروف به BHA و «آلفا هیدروکسی اسیدها» معروف به AHA تقسیم می‌شوند. سالیسیلیک اسید در دسته اول این اسیدهای محلول در روغن قرار می‌گیرد، در حالی که دسته دوم محلول در آب است و شامل اسیدهایی مانند اسید گلیکولیک و اسید لاکتیک می‌شود.
انواع اسیدهای محلول در چربی به عمق پوست نفوذ می‌کنند، جایی که لایه‌های چربی در آن قرار دارند. اما اسیدهایی که در آب محلول هستند، معمولاً روی سطح پوست اثر می‌گذارند.
این بدان معناست که اسیدهای AHA برای لایه برداری سلول‌های مرده از سطح پوست و تجدید آن بهتر عمل می‌کنند، در حالی که اسیدهای BHA از جمله اسید سالیسیلیک به لایه‌های داخلی پوست نفوذ کرده و در عمق اثر می‌گذارند.
اسید سالیسیلیک مولکولی است که در پوست درخت بید (salix در زبان لاتین به معنی بید است) و در سایر گیاهان وجود دارد. ساختار آن کمی پیچیده است، اما درک آن برای یادگیری اینکه چرا (و چگونه) آکنه را از بین می‌برد و به خوبی منافذ پوست را پاک کرده و به گردش سلولی برای پوستی روشن تر کمک می‌کند، مهم است.
مواد غذايی حاوی سالیسیلیک اسید
یافتن اسید سالیسیلیک در غذا ممکن است آسان‌تر از آن چیزی باشد که فکر می‌کنید، زیرا غذاهای متعددی حاوی مقداری از این ماده طبیعی هستند. اگر به اسید سالیسیلیک حساسیت دارید، قبل از خرید محصولی که ممکن است حاوی این ماده شیمیایی باشد، حتما برچسب‌های بسته‌بندی مواد غذایی را مطالعه کنید.
“سالیسیلات ها” دارای پایه اسید سالیسیلیک هستند و این اسید آلی به طور طبیعی در گیاهان متعددی وجود دارد که آن را به عنوان یک مکانیسم دفاعی فرموله می‌کنند. در تئوری، اسید سالیسیلیک از گیاهان در برابر حشرات، باکتری‌ها، بیماری‌ها و عوامل استرس زای محیطی محافظت می‌کند.
تعداد شگفت انگیزی از غذاها نیز حاوی مقداری اسید سالیسیلیک هستند. میوه ها و سبزیجات حاوی بالاترین میزان اسید سالیسیلیک هستند. در مقابل، غلظت اسید سالیسیلیک گیاهان و ادویه ها بر اساس وزن متفاوت است. با استفاده از این معیار، این غذاها دارای بالاترین غلظت اسید سالیسیلیک هستند.
- میوه هایی مانند سیب، آووکادو، زغال اخته، خرما، کیوی، هلو، تمشک، انجیر، انگور، آلو، توت فرنگی، گیلاس، گریپ فروت و آلو
- سبزیجاتی مانند یونجه، گل کلم، قارچ، تربچه، لوبیا، بادمجان، اسفناج، کدو سبز، بروکلی و فلفل
- گیاهان، ادویه ها و چاشنی ها مانند ادویه ها و پودرهای خشک، رب و سس گوجه فرنگی، سرکه و سس سویا
- نوشیدنی‌هایی مانند قهوه فوری، شراب، آب پرتقال، سیب، چای معمولی و گیاهی، آبجو، رام و شری
- آجیل هایی مانند دانه کاج، بادام زمینی، پسته و بادام
- آبنبات‌های حاوی، نعناع، شیرین بیان
اسید سالیسیلیک برای پوست چه می‌کند؟
هنگامی که فولیکول‌های مو (منافذ) با سلول‌های مرده و چربی پوست مسدود می‌شوند، جوش‌های سرسیاه (منافذ باز بسته)، جوش‌های سرسفید (منافذ بسته بسته) یا جوش‌ها (پوستول) ظاهر می‌شوند.
اسید سالیسیلیک می‌تواند به عمق پوست شما نفوذ کند. این دقیقاً ویژگی است که آن را به یک ماده قوی برای هدف قرار دادن آکنه تبدیل می‌کند – به ویژه برای جوش‌های سر سیاه و سر سفید.
این اسید توانایی حل کردن ناخالصی‌هایی که منافذ پوست را می بندد دارد و به همین دلیل به عنوان یک ضد التهاب و درمان کننده انواع جوش‌هایی که در سطح پوست ظاهر می شوند شناخته می‌شود.
همانطور که اسید سالیسیلیک به لایه‌های داخلی پوست نفوذ می‌کند، می تواند پوست مرده و چربی اضافی را از بین ببرد، و جوش‌های سرسفید و سر سیاه را کاهش دهد.
برای پوست چرب و درمان آکنه
قبل از اینکه ببینیم سالیسیلیک اسید چگونه به درمان آکنه و جوش‌های سرسیاه و سر سفید کمک می‌کند، باید به طور خلاصه بدانیم که آکنه چیست و چگونه به وجود می‌آید.
آکنه یک بیماری التهابی مزمن و بسیار شایع است که به ویژه در سنین نوجوانی رخ می‌دهد. اگرچه علل زیادی برای بروز آن وجود دارد مانند:(ترشح بیش از حد چربی، انسداد پیلوسباسه ، فعالیت هورمونی، واکنش باکتری)، اما همه موارد معمولاً مربوط به پوست چرب است. با این حال، مواردی از آکنه در پوست خشک نیز وجود دارد. همچنین می‌تواند منجر به ضایعات مختلف (جوش سر سیاه، پاپول، پوسچول، ندول، کیست) شود که درجات مختلفی از شدت دارند.
دلیل استفاده از اسید سالیسیلیک برای درمان آکنه، توانایی آن در از بین بردن سلول های کراتینه شده پوست مرده است که زهکشی غده چربی را از طریق منافذ پوست مسدود می کند.
اسید سالیسیلیک یک بتا هیدروکسی اسید است که به دلیل خاصیت تنظیم کننده سبوم و کراتولیتیک شناخته شده است، یعنی قادر است لایه شاخی پوست را حل کند.
فواید اسید سالیسیلیک برای پوست چرب و درمان آکنه را می‌توانیم در موارد زیر خلاصه کنیم:
لایه برداری پوست مرده
اسید سالیسیلیک یک کراتولیتیک است و به این ترتیب، گردش سلولی را بهبود می‌بخشد و به از بین بردن سلول های مرده پوست کمک می‌کند، که به نوبه خود می تواند تیرگی پوست را از بین برده و پوست را روشن و شفاف کند.
پاکسازی منافذ مسدود
ماده محلول در روغن می تواند به منافذ نفوذ کند، دسموزوم ها (اتصال بین سلول ها در لایه بیرونی پوست) را که باعث می شود سلول‌های پوست به هم بچسبند را شل کند و محتویات منافذ مسدود شده که منجر به آکنه‌های سطحی مانند جوش های سرسفید، سرسیاه و جوش‌های قرمز کوچک می‌شود، را از بین ببرد.
از بین بردن چربی اضافی
از آنجایی که سالیسیلیک اسید محلول در روغن است، می تواند به زیر سطح پوست نفوذ کند تا سبوم اضافی را از منافذ پاک کند و چربی را کاهش دهد. این تأثیر منجر به بهبود ظاهر منافذ پوست چرب می‌شود.
جلوگیری از ایجاد جوش‌های سر سفید و سر سیاه
اسید سالیسیلیک نه تنها جوش‌های موجود را درمان می‌کند، به دلیل اثرگذاری مستقیم بر جوش‌های سر سفید و سر سیاه، از بازگشت آنها به سطح پوست نیز جلوگیری می‌کند.
درمان آکنه
اسید سالیسیلیک به دلیل فعالیت ضد باکتریایی خود در برابر آکنه کیستیک اثربخشی دارد و علاوه بر درمان آن، مانع ایجاد آکنه‌های التهابی در آینده می‌شود.
کاهش منافذ باز
سالیسیلیک اسید به عنوان یک محصول قابض می تواند پوست را یکدست و در نتیجه منافذ باز که بیشتر در پوست چرب وجود دارند را کاهش دهد.
کاهش التهاب ناشی از آکنه
داروهای آسپرین (سالیسیلات ها) به دلیل خواص ضد التهابی ، به رفع تحریک و قرمزی ناشی از جوش کمک می‌کنند.
علاوه بر درمان جوش‌ها، ممکن است سالیسیلیک اسید را در محصولاتی که با عنوان “جوان‌کننده” یا “روشن‌کننده” به بازار عرضه می‌شوند، دیده باشید.
چرا که اسید سالیسیلیک به عنوان یک لایه بردار شیمیایی ملایم‌تر برای بیماران مستعد آکنه یا بیمارانی که خواهان لایه برداری با شدت کمتری هستند استفاده می‌شود. در غلظت‌های بالاتر، از آن برای درمان زگیل نیز استفاده می‌شود، زیرا سلول‌های پوست را تجزیه می‌کند.
اسید سالیسیلیک موضعی برای درمان بسیاری از اختلالات پوستی مانند شوره سر، پسوریازیس، درماتیت سبورئیک پوست و پوست سر، پینه، میخچه، زگیل معمولی و زگیل کف پا بسته به شکل دوز و قدرت فرآورده استفاده می‌شود.
سالیسیلیک اسید و درمان شوره سر
اسید سالیسیلیک یک ماده همه فن حریف است و فقط برای جوش های سر سیاه و آکنه کاربرد ندارد. در سطوح پایین‌تر، سالیسیلیک اسید می‌تواند فرآیند لایه‌برداری را تسریع کند و به شرایطی مانند شوره سر و درماتیت سبورئیک کمک کند، که به دلیل کند شدن تجدید پذیری سلول‌های پوست ایجاد می‌شود.
اسید سالیسیلیک چه عوارضی دارد؟
اسید سالیسیلیک برای افرادی که پوست چرب و آکنه سطحی دارند مناسب است. اما اگر پوست خشکی دارید که مستعد اگزما یا حساس است، این ماده می‌تواند منجر به تحریک شدن پوست و ایجاد خشکی بیشتر شود.
بسته به غلظت و میزان استفاده، ممکن است خشکی، پوسته شدن، قرمزی و مقداری سوزش پوست را تجربه کنید. به همین دلیل، اگر پوستتان به شدت خشک یا حساس است باید به طور کامل از SA اجتناب کنید. همچنین اگر باردار هستید یا داروهای خاصی از جمله رقیق کننده های خون مصرف می‌کنید، بهتر از در به کار بردن این محصول احتیاط کنید.
سایر عوارض جانبی آن عبارتند از:
- سوزن سوزن شدن یا سوزش پوست
- خارش
- کهیر با نام علمی اورتیکاریا (urticaria) یا اسم عامیانه‌تر Hives
نگران نباشید، غلظت اکثر کرم‌ها و پاک کننده‌های سالیسیلیک اسید بدون نسخه – اغلب خیلی کم یعنی دو درصد – است. و اگر به شکل مناسب استفاده کنید واقعا دچار عوارضی نخواهید شد و چنانچه پس از استفاده نسبت به آن حساسیت داشتید با متخصص پوست مشورت کنید.
مسمومیت با اسید سالیسیلیک نادر است، اما می تواند در اثر مصرف موضعی اسید سالیسیلیک رخ دهد.
نکته: استفاده از اسید سالیسیلیک یا هر سالیسیلات در مقیاس وسیعی از پوست بدن می‌تواند منجر به مسمومیت با سالیسیلات شود.
سالیسیلیک اسید همچنین ممکن است پوست شما را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کند و به راحتی باعث آفتاب سوختگی شود. اگرچه همیشه باید از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید، اما هنگام استفاده از سالیسیلیک اسید بسیار مهم است که تا حد امکان قرار گرفتن در معرض نور خورشید را محدود و همیشه از ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.
چگونگی و مقدار استفاده از اسید سالیسیلیک
غلظت توصیه شده یک محصول اسید سالیسیلیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است و باید با متخصص پوست خود در این مورد صحبت کنید، و همین امر در مورد دوز استفاده از درمان با اسید سالیسیلیک نیز صدق می‌کند. بهتر است در ابتدا هر چند روز یکبار و سپس با توجه به واکنش پوست خود پس از هر بار استفاده تعداد دفعات را بیشتر کنید.
استفاده از اسید سالیسیلیک به نوع پوست، نشانه های زمینه ای و شدت آکنه بستگی دارد. در حالی که اسید سالیسیلیک یک گزینه قابل اعتماد برای درمان آکنه سطحی است، داروهای تجویزی، مانند درمان‌های خوراکی، ممکن است برای هدف قرار دادن آکنه کیستیک ضروری باشد، بنابراین بهتر است پوست خود را ارزیابی کنید تا تصمیم بگیرید کدام درمان برای شما مناسب‌تر و موثرتر است.
متخصصان پوست این تقسیم‌بندی را برای و دوزهای مختلف سالیسیلیک اسید پیشنهاد می‌کنند:
- ژل ۲ تا ۷ درصد: یک بار در روز مصرف.
- لوسیون ۲ درصد: یک تا سه بار در روز.
- پماد حاوی ۳ درصد: طبق دستور پزشک و مورد نیاز.
- پد های حاوی ۰.۵ تا ۲ درصد: یک تا سه بار در روز.
- صابون‌های حاوی ۰.۵ تا ۳ درصد: به مقدار مورد نیاز یا طبق نظر پزشک.
- محلول ۰.۵ درصد تا ۲ درصد: یک تا سه بار در روز.
بهترین محصولات مراقبت از پوست حاوی سالیسیلیک اسید کدامند؟
مانند بسیاری از دیگر محصولات بهداشتی و آرایشی، پاسخ به این سوال نیز تا حد زیادی به شما، نوع پوست، شدت آکنه یا جوش‌های سرسیاه و بودجه‌ای که برای آن در نظر گرفته‌اید بستگی دارد.
بسته به شدت آکنه، ممکن است یک شوینده مانند ژل شست‌وشو صورت نیتروژنا مدل سالیسلیک که حاوی ترکیبی از اسیدهای سالیسیلیک است، مناسب باشد.
برای آکنه های خفیف که هر چند وقت یکبار اتفاق می افتد، می‌توانید کرم ضد جوش ونزن مدل سالیسیلیک را استفاده کنید.
اگر منافذ پوستتان باز است و از آکنه رنج می‌برید این محصولات از برند اوردینری را به شما معرفی می‌کنیم:
محلول سالیسیلیک اسید 2٪ Salicylic Acid 2% Solution
محلول سالیسیلیک اسید 2% با لایه برداری ملایم دیواره های داخلی پوست، پوست را شفاف و روشن می‌کند.
این محصول برای انواع پوست، از جمله آنهایی که مستعد منافذ باز و لک هستند، فرموله شده است. این فرمول سبک سلول‌های مرده پوست را که می‌توانند به مسدود شدن منافذ پوست کمک کنند، از بین می‌برد و شفافیت پوست را با استفاده مداوم در طول دوره درمان فراهم می‌کند.
سالیسیلیک اسید 2٪ Salicylic Acid 2% Anhydrous Solution
که یک سرم بر پایه اسکوالان و غیر تحریک کننده است که با اسید سالیسیلیک فرموله شده تا با لایه برداری سطحی به طور موثر پوست را شفاف کند.
ماسک سالیسیلیک اسید اوردینری Salicylic Acid 2% Masque
کرم ضد جوش حاوی سالیسیلیک اسید اوردینری به بهبود جوش‌ها و لک‌های پوستی کمک کرده و آثار باقیمانده آنها را از بین می‌برد. این کرم مخصوصا برای درمان آکنه‌های دوران قاعدگی بسیار موثر است.
این محصول حاوی سالیسیلیک اسید ۲ درصد است و علاوه بر درمان آکنه، التهاب‌های جوشی دردناک و اسکار، چربی اضافه پوست را تنظیم کرده و خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی نیز دارد.
در پایان؛
برخلاف برخی از درمان‌های مشکوک آکنه که در اینترنت یافت می‌شوند، تحقیقات گسترده‌ای درمورد اثربخشی فوق‌العاده سالیسیلیک اسید به عنوان یک درمان برای آکنه وجود دارد، به همین دلیل است که احتمالاً اولین بار نیست که در مورد این ماده می‌شنوید. کسانی که پوست چرب دارند و به دنبال درمان آکنه های سطحی مانند جوش‌های سرسفید، سرسیاه و جوش‌های قرمز کوچک هستند، می‌توانند با خیال راحت به استفاده از محصولات حاوی این ماده فکر کنند.البته بهتر است با یک پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید تا ببینید آیا اسید سالیسیلیک برای پوست و وضعیت سلامت فعلی شما مناسب است یا خیر.
سوالات متداول:
1- آیا استفاده هر روز از اسید سالیسیلیک اشکالی ندارد؟
در حالی که استفاده هر روز از سالیسیلیک اسید اشکالی ندارد، ممکن است باعث تحریک شود. بنابراین، بسیاری از متخصصان پوست، استفاده از این اسید را در حد اعتدال توصیه می‌کنند، ابتدا آن را سه بار در هفته استفاده کنید و چنانچه مشکلی نداشتید با نظر پزشک دوز مصرف را بیشتر کنید.
2-آیا اسید سالیسیلیک لکه های تیره را از بین می‌برد؟
بله، اما انتظار نداشته باشید تغییرات فوری را مشاهده کنید. این می‌تواند به محو شدن لکه‌های تیره در طول زمان کمک کند، اما برای بهترین نتیجه باید در ترکیب با سایر مواد مانند ویتامین C، نیاسینامید و هیدروکینون استفاده شود.
3- می‌توانم از سالیسیلیک اسید در دوران بارداری یا شیردهی استفاده کنم؟
بر اساس نظر کالج آمریکایی متخصصین زنان و زایمان (ACOG) استفاده از اسید سالیسیلیک موضعی در دوران بارداری به طور کلی بی خطر است.